Polska pod zaborami.

Hakata Józef Bem

Józef Bem (1794-1850), generał wojsk polskich i węgierskich. Po studiach w szkole artylerii i inżynierii wziął udział w kampanii 1812 i do grudnia 1813 walczył w oblężonym Gdańsku. Służył następnie w armii Królestwa Polskiego, zajmował się rakietami zapalającymi (kongrewskimi), za co został awansowany do stopnia kapitana. W 1822 aresztowany i przejściowo zdegradowany za przynależność do Wolnomularstwa Narodowego, od 1826 przebywał w Galicji. Po wybuchu powstania listopadowego powrócił do armii polskiej i został w marcu 1831 w stopniu majora dowódcą baterii lekkokonnej gwardii. Walczył pod Iganiami i odznaczył się brawurowym dowodzeniem swą baterią w bitwie pod Ostrołęką. Awansował na generała brygady. Dowodził artylerią podczas obrony Warszawy. Po upadku powstania lisopadowego wyemigrował do Francji, gdzie związał się z Hotelem Lambert. Podczas Wiosny Ludów 1848 sformował we Lwowie Gwardię Narodową. Jesienią 1848 w beznadziejnej sytuacji kierował obroną Wiednia, a po jej załamaniu przedostał się na Węgry.

Odznaczył się błyskotliwymi sukcesami, dowodząc armią węgierską w Siedmiogrodzie, a następnie otrzymał nominację na naczelnego wodza wojsk węgierskich (1849). Po przegraniu ostatniej wielkiej bitwy pod Temeszwarem i klęsce Węgrów schronił się w Turcji, gdzie przyjął islam (w nadziei na udział w wojnie Turcji przeciw Rosji) i został mianowany jako Murat Pasza feldmarszałkiem armii tureckiej. Zmarł na malarię w Aleppo w Syrii.

Słownik Historii Polski - Czasy porozbiorowe