II Rzeczpospolita.

WOJNA POLSKO-UKRAIŃSKA 1918-1919.

Polsko-ukraińskie walki o Galicję Wschodnią, zapoczątkowane we Lwowie 1 XI 1918 zbrojnym wystąpieniem ukraińskiej organizacji spiskowej pod dowództwem D. Witowskiego. Ukraińcy, dążąc do utworzenia samodzielnego państwa, opanowali niemal cały Lwów oraz Galicję Wschodnią od Sanu po Zbrucz i proklamowali Zachodnioukraińską Republikę Ludową (miała obejmować Galicję Wschodnią po San, Łemkowszczyznę po Nowy Sącz, Ruś Podkarpacką i pn. Bukowinę). Walki o Lwów, w których po stronie pol. uczestniczyły formacje ochotnicze Obrony Lwowa (dow. kpt. Cz. Mączyński) oraz młodzież polskiej (Orlęta Lwowskie), wsparte przez oddział pod dowództwem ppłka M. Karaszewicza-Tokarzewskiego, zakończyły się 21 XI 1918 odzyskaniem przez Polaków całego Lwowa. Walki wokół miasta trwały do poł. V 1919. Od XII 1918 pol.-ukr. działania zbrojne toczyły się również na Wołyniu między grupą taktyczną gen. S. Majewskiego, potem oddziałami pod dowództwem gen. E. Rydza-Śmigłego, a wojskami Ukr. Republiki Lud., dążącej do zajęcia Chełmszczyzny. Na początku III 1919 siły ukraińskie zostały rozbite. Polska ofensywa w Galicji Wschodniej i na Wołyniu, rozpoczęta 14 V z udziałem oddziałów armii gen. J. Hallera, doprowadziła 27 V do zajęcia obszarów po linię Złota Lipa Brzeżany Jezierna Radziwiłłów. Na żądanie ententy wojska polskie zostały zatrzymane i przeszły do działań obronnych. Podjętą 8 VI ukr. kontrofensywę wojska pol. powstrzymały po trzech tygodniach na linii Gniłej Lipy i górnego Styru. Kolejna ofensywa pol., rozpoczęta 28 VI, doprowadziła do wyparcia 17 VII wojsk ukraińskich za Zbrucz i zaprzestania działań zbrojnych. Konflikt z Zachodnioukr. Republiką Lud. zakończył się 21 XI 1919 przyznaniem Polsce, przez Radę Najwyższą konferencji pokojowej, Galicji Wschodniej na okres 25 lat, po których miał być przeprowadzony plebiscyt, a konflikt z Ukr. Republiką Lud. zakończył się pol.-ukr. umową polityczną i wojskową, podpisaną 21 IV 1920 przez J. Piłsudskiego i S. Petlurę.